Extra ‘s voor de wandelaars en fietsers
Voor de wandelaars:
De Pieterkeswandeling
Wandeling door Vechmaal
Afstand ca. 8 km
Niet bewegwijzerd
Vertrek aan de Pieterkeshoeve, Hekslaan 1, 3870 Vechmaal
We stappen de poort uit en slaan dadelijk rechtsaf naar de St. Martinusstraat. Deze volgen we tot aan het eerste wegje naar links. Dit wegje; de Kleinveldjesstraat volgen we een 300m en nemen nu rechts; de Muséestraat. Deze weg loopt naar beneden. We belanden nu aan de Vechmaallaan en steken deze recht over. Wij zijn nu op weg naar ‘Henisdael’ dat op dit wegje aan de rechterkant ligt (na ongeveer 200m). Henisdael was destijds één van de drie heerlijkheden die er in Vechmaal bestonden. We passeren het poortgebouw (dat tevens dienst deed als posthuis) van het voormalige kasteel van ‘Henisdael’ (helaas verdwenen).
Op het einde van de Henisdaelweg nemen we links en volgen een ruilverkavelingsweg tot vlak voor de verkeersweg; de Vechmaallaan. Nu nemen we de ruilverkavelingsweg helemaal rechts. Na 300m bereiken we een viersprong en volgen het verharde aarden pad recht voor ons. Dit pad loopt tussen twee akkers door en zal ons leiden naar de grotten van Henisdael (genoemd naar de vroegere eigenaars). Let ook eens op de bermen van het pad. De kenners zullen veel zeldzame plantensoorten kunnen herkennen.
Na ongeveer 900m op dit pad bereiken we de bekende grotten van Vechmaal. In een grote inzinking (in hoefijzervorm) in het landschap liggen overal ingangen tot deze groeven.Helaas zijn de meeste hiervan (wegens het grote gevaar van instortingen) afgesloten. Het is dus zeker niet raadzaam de grotten op eigen houtje te gaan verkennen ! De Romeinen startten destijds met de ontginning voor de bouw van hun villa’s. De laatste mergel die hier ontgonnen werd, diende voor de bouw van de Tongerse Basiliek (ca. 1820). Tussen 1930 en 1960 waren er wel nog enkele champignonkwekerijen in gevestigd.
Na een eventueel ommetje aan de grotten blijven we het pad (waarop we ons bevonden) volgen richting dorp. We komen nu uit op een verkeersweg; de St. Martinusstraat. We volgen deze tot aan een klein kapelletje aan onze rechterzijde. Op dit kruispunt slaan we linksaf, de Tongersestraat in.
De Tongersestraat is eigenlijk gewoon een verkavelingsweg. Na de enige boerderij aan onze linkerkant gepasseerd te zijn, komen we aan een klein kruispunt dat we recht oversteken. Na het kruispunt nemen we nu de eerste weg naar rechts; de Heurnestraat. Deze leidt ons naar de St. Pieterskapel.
Deze zeer oude kapel is gebouwd op de plaats waar een Romeinse villa stond. In de
muren zijn nog resten van Romeinse dakpannen te zien, die mee verwerkt werden tijdens
de bouw. De datum 1555 boven de hoofdingang wijst op een restauratie. De meest recente
restauratie dateert uit 1989, na klassering door Monumenten en Landschappen. In de
kapel bevinden zich een beeld van de heilige Lucia uit de 16de eeuw en een grafzerk
uit 1298 van Daniel van Horn (één van de heerlijkheid ‘Horne’). Vroeger kwam men
hier op bedevaart, speciaal om keel -
Links van de kapel staat een prachtige witte hoeve uitgebaat door Jean-
Verder de Heurnestraat volgend bevindt zich (tegenover de zijgevel van de kapel), een zeer klein steegje, dat we nu gaan volgen.
Het steegje loopt recht naar een enorme witte hoeve met bijhorend kasteeltje en park
met een visvijver. De Vlaamse regisseur Harry Kumel filmde hier de buitenopnamen
van de film ‘Monsieur Hawarden’, naar de gelijknamige roman van Ph. De Pillecijn.
Het kasteeltje en park horen nu toe aan Dhr. en Mevr. Volger-
We volgen nu links; de Heurnestraat. Op het einde van deze straat slaan we rechtsaf en zien we aan de linkerkant Herberg de Horne, ideaal voor een heerlijke tussenstop. Reeds in het midden van de vorige eeuw deed de Horne dienst als herberg en afspanning. De toenmalige benaming was ‘au passage du Jourdain’, vanwege een helaas dichtgemaakt beekje dat voor het huisje kabbelde (nu begrijpen we ook waarom deze straat de Brugstraat is). De Franstalige gasten waanden zich hierdoor, waarschijnlijk na een overdosis alcohol, aan de oevers van de bijbelse Jordaan.
Vanaf 1940 verkrotte het pand volledig tot in 1989 de familie Vanormelingen een begin maakte met de restauratie en de herberg opnieuw opende voor het publiek.
Als we uitgerust zijn, wandelen we weer verder naar rechts en slaan dadelijk weer rechtsaf. Aan onze linkerkant zien we na ca. 100m een prachtig gerestaureerde vierkantshoeve, met aangrenzend herenhuis. Het goed behoorde
in de 19de eeuw toe aan de heer Sleghers, destijds een belangrijk notaris. Nu is het goed terug in al zijn glorie hersteld door de familie Von Balluseck Knight, die het pand in 1998 kochten. In het park dat zich achter het herenhuis bevindt, ligt een Duitse soldaat begraven, die hier omkwam tijdens de eerste wereldoorlog.
Op het einde van de Heurnestraat slaan we rechtsaf en volgen de Hekslaan, om terug te komen waar we vertrokken waren, de Pieterkeshoeve.
Voor de fietsers:
-
de Monumenten-
Deze fietsroutes leiden u door een typisch “Droog-
De
gemeente Heers wordt in 2 stukken gesneden door de hoofdverkeersweg Luik – St. Truiden.
De Monumentenroute bestrijkt 17 km ten noordoosten en de Landschapsroute 24 km ten
zuidwesten van deze verkeersweg. Voor wie van langere tochten houdt, is er de mogelijkheid
deze routes te combineren. Er wordt voornamelijk over rustige dorps-
de Monumentenroute
Zoals gezegd vertrekt de Monumentenroute in noordoostelijke richting Horpmaal. Ze
wordt bewegwijzerd door ronde houten palen met daarop een bruine “M” en een bruine
pijl. Rechts gaat het naar het Heerse Bos. Een holle weg langs de bosrand brengt
ons op een hoogte waar we een prachtig vergezicht krijgen over hectaren vruchtbaar
landbouwgebied. Na enkele verkavelingswegen komen we op een onvervalste kasseienweg.
Deze Oude Kassei, een restant van de Romeinse Heirbaan Tongeren – Bavai brengt ons
in Horpmaal met links de Hoeve Renwa uit 1626. Ietwat verder aan onze rechter zijde
bevindt zich een Romeinse motheuvel en een bron waar de landbouwers hun watertonnen
komen vullen. Te midden van de velden komen we een Romeinse Tumulus (grafheuvel)
tegen. Na een holle weg komen we in het Vechmaalse gehucht Heurne. Slechts een paar
huizen groot, maar in het bezit van de beschermde Sint-
de Landschapsroute
De landschapsroute, die op dezelfde manier bewegwijzerd wordt als de Monumentenroute
maar dan met een groene “L” en een groene pijl, steekt de steenweg Luik – St-
Beoordeling: De benamingen van de fietsroutes geven duidelijk weer waar het zwaartepunt van de route ligt. Voor de één zijn het vooral de monumenten die het hem doen, waar de andere het moet hebben van het landschap, waaronder de natuurreservaten, de holle wegen en de vallei van de Herk. De 41 km (17 + 24 km) zijn niet te onderschatten vanwege het heuvelachtige karakter van de streek. Een holle weg gaat steeds gepaard met een klim of een afdaling. Maar dit mag geen verlet zijn om dit stukje Vlaanderen eens van naderbij te bekijken. De combinatie van beide routes geeft een variatierijke tocht zowel qua natuur als landelijke architectuur.
Plannetjes en kaarten zijn ter plaatse te bekomen.
de Heerlijkhedenroute: 62 km
Na de Romeinse overheersing onderging Zuid-
het Duitse
Rijk genoemd. In de 10
Deze themaroute op het Haspengouwse fietsroutenetwerk vormt in feite 2 lussen vanuit
Tongeren. Ten oostelijke lus noem ik de Hamalroute, omdat vanaf de 11e Eeuw het leven
in de omgeving van deze historische stad vooral in dienst stond van deze familie
en hun kasteel. Op deze route krijgt men zowel vanuit het oosten, het noorden als
het westen een prachtig panorama over de streek met de 64 m hoge basiliektoren als
blikvanger. Ten westen van Tongeren vinden we de Hinnisdaelroute, terugvallend op
een ander machtig familiegeslacht uit de 11e E dat eeuwenlang de toon aangaf in de
streek rond Vechmaal.
Beide routes liggen gedeeltelijk op het ten noorden gelegen
vochtig Haspengouw en het ten zuiden gelegen droog Haspengouw. Open velden met graanakkers
en suikerbietenvelden, kleine geconcentreerde dorpskernen in één of andere beekvallei
zijn typische eigenschappen voor droog Haspengouw. Populieren, boomgaarden, laagstamplantages
en sterk ontwikkelde bebouwing langs de uitvalswegen kenmerken dan weer vochtig Haspengouw.
De routes beperken zich niet enkel tot het grondgebied van Tongeren, doch treden
verscheidene keren even buiten haar grenzen.